Ahmet TEZCAN
Sektörleşen hayatlar
19.1.2017
Şehir ve medeniyet tasavvurumuz giderek bambaşka bir hal alıyor. Site evlerdeki hayatlarımız bir bakıma sektörleşiyor sanki. Eskiden "Şerefül mekan bil mekin" ifadesiyle anlamını bulan; "Makamların, mekânların şeref ve izzetlerinin içinde oturanlarla kaim olması anlayışımız" çok gerilerde kalmış gibi gözüküyor. Bunu nasıl tersine çeviririz, hangi nesil bunu geri getirir doğrusu endişelerim var.
Ne mi söylüyorum?
***
Bir derginin, ŞEHİR ve KÜLTÜR dergisinin Ekim sayısı elime geçti. "Değerlerimiz Yerel Kimlik ve Şehir" başlıklı Cem Eriş'in kaleme aldığı yazısını okudum ve adeta çarpıldım.
Yazıda şehirleri büyüttükçe insanımızı küçülttüğümüz ve bu büyüklük içinde onu ezerek, insanı yalnızlaştırdığımız, değersizleştirdiğimiz, şahsiyetsizleştirdiğimizden söz ediliyordu.
Ne kadar haklı, ne kadar önemli ve ne kadar güncel ve bence "hayatî" bir mevzuadan bahis açıyor Cem Eriş, ama kim duyuyor?
Eriş, sıradan biri değil, yüksek mimar, restorasyon uzmanı, İstanbul Büyükşehir Belediyesinde de İmar Müdürü, üstelik Koruma Kurulunda görev yapıyor. Yani meselenin tam ortasından bir adam..
***
Sektörel hayatlara dâhil oluyoruz derken kastım buydu. Kendi evimizde mi yaşıyoruz yoksa bir oluşumun üyesi olarak bir sektöre hizmet mi ediyoruz belli değil. Bir site düşünün, bir komisyon tarafından idarede, profesyonel oldukları har hal ve tavrıyla belli. Belki yönettikleri bu kaçıncı site?! Kaideler şartlar oluşturuyorlar, talimatlar veriyor, sınırlar koyuyorlar. Orada yaşayanlar değiliz, sanki anlayamadığım, tanımlayamadığım bir şeye dahiliz, birileri de bizi adeta yönetiyor. Şifrelerimiz var, uzaktan kumanda cihazlarımız, asansörlere doluşup çıkıyoruz, iniyoruz, ne bir selam ne de iki kelam yok.
***
Bizim eski mahalle sıcaklığımızı arıyoruz ki, hak getire. Oysa bu milletin hayata dair olduğu kadar bir yapı, bir insan tasavvuru vardı, bu tasavvurlarını medeniyetleştirmişti bu millet. Cem Eriş'in hatırlattığı gibi rahmetli Turgut Cansever'in deyimiyle "ecdat ruhunu taşa ve ahşaba nakşetmişti" milletimiz... Sitelerin reklamlarına da dikkat çekiyor Cem Eriş, ne diyorlar pazarlarken dikkat edin; "çağın tüm teknik donanımına sahipliğinden, alışveriş merkezlerine yakınlığından, kafe, restoran, snack bar vesairesinden söz ediyorlar.. Aslında kendilerini ele veriyorlar, nasıl bir "yaşam" kurulacağından bahsediyorlar. Artık işler tersine döndü, mekanların şeref ve izzetleridir bizi şerefli ve izzetli kılan, öyle değil mi?!
