GEL DE YAZMA
Ahmet Tezcan
Mevsimin bunaltıcı sıcağında Corona korkusunu unutturacak, içimizi serinletici bir
şey yazmak istedim bugün. Her yaşta sevilerek ama temkinle tüketilmesi
gereken dondurmanın 4 bin yıllık bir tarihi olduğunu biliyor muydunuz? En çok
dondurma tüketen ülkeler, bizdeki durum, yararları, zararları hepsini bu yazıda
bulacaksınız.
İlk dondurmanın kar ve buz üzerine meyve suları ilavesiyle elde edilen bir
karışım olduğu ileri sürülüyor. Osmanlıdaki adı KARSAMBAÇ. Yani bizde
dondurmanın atası olarak kabul ediliyor karsambaç. İşin içine süt girince
bugünkü halini alıyor. Dondurma çocukların vazgeçilmezi, hiçbir şey yemezler
ama dondurmaya hiçbir zaman HAYIR demezler.
****
Selçuk Üniversitesi Öğretim üyesi Prof. Dr. Nihat Akın, hani derler ya;
dondurmanın kitabını yazmış. ''Dondurma Bilimi ve Teknolojisi'' adlı kitabında
Akın, herkesin severek tükettiği dondurmanın süte göre 3-4 kat daha fazla yağ
ve protein içerdiğini belirterek; “Serinleyelim derken kiloları almayalım”
uyarısında bulunuyor. Yalnız şekere dikkat! Şekere “Tatlı Zehir” denmesi boşuna
değil. Diğer besinlere karşı da isteksizlik yaratıyor. Protein ve karbonhidratın yanı
sıra kalsiyum, fosfor, magnezyum, potasyum gibi mineralce zengin olan
dondurma çocuklara çok yararlı ancak ölçülü olması şartıyla. Güvenilir ve
hijyenik şartlarda olduğu takdirde 4 mevsim tüketilmesi tavsiye ediliyor.
Dondurmanın dünya hikâyesi çok ilginç. Avrupa’dan 250 yıl sonra keşfetmelerine
rağmen en çok dondurma tüketen ülke ABD, 18 yüzyılda hayatlarına girmiş.
Vanilyalısı dünyada en sevilen dondurma çeşidi ve çukulatalısı 2. Sırada..
Dondurma külahı da ilk kez ABD’de yapılmış. Ve hesap etmişler bir külah
dondurmayı tüketmek için 50 kez yalamak gerekiyormuş.
****
Ülkemize gelince dondurmanın tadını, keyfini, zevkini ilk keşfeden ülkelerden biri
Türkiye. Hiç geri kalmıyoruz bu konuda. Osmanlı mutfağında dondurmanın
envaitürlüsü var. Bilhassa sarayda hünkârların damak tadına göre demirhindili,
çilekli, kavunlu dondurmaların dev kepçelerle yoğrulduğu biliniyor. Türkiye’de
kişi başı 3,5 Kg. dondurma tüketiliyor. Finlandiya soğuk bir ülke olmasına
rağmen kişi başı tüketim 9 Kg. Kanada’da yazları değil, en çok kışın dondurma
tüketiliyormuş. Abbasiler gülsuyu ile dondurma yapmışlar, Marco Polo bunu
görüp tarifi, İtalya’ya götürmüş. Kökü bizim coğrafyadan aparma bir bakıma.
Fransızlar resmi yemeklerde dondurulmuş süt servis ederken, zaman içinde
dondurmayı bulmuşlar deniyor.
Netice olarak kalsiyumca zengin, glisemik endeksi oldukça düşük olan dondurma
sadece çocukların, yetişkinlere de uzmanlarca tavsiye ediliyor. Bir top sütlü
dondurmanın 100 kalori olduğunu unutmadan istediğiniz kadar tüketebilirsiniz!
0 yorum:
Yorum Gönder